Thời gian ưu sầu, thương tiếc trôi qua trong lòng thu vô hạn của Désirée. Có nhiều người viện lý là ưa mỹ thuật, thưởng thức cái đẹp thiên nhiên mà tạo hóa ban cho con người. Hành vi nhiều ít đến đâu.
Khi thân thể dồi dào sinh lực, nhân cách xuất đầu lộ diện, bạn trai tự tín và hy vọng nhiều ở ngày mai. Tất cả những yếu tố ấy nung đúc óc trách nhiệm của mẹ đối với con. Nói vậy không phải bạn trai cần bắt chước những góc cạnh yếu hèn của phụ nữ.
Đọc tâm lý bạn gái bạn thấy tôi nói tâm hồn người thiếu nữ lúc xuân thời rất bí mật nhất là lúc chuyển mình sang cuộc sống người lớn, họ chưa có ý gì nhất định. Bây giờ họ thích cô độc. Thưa bạn, mỗi thời có thị hiếu của nó.
Mà khí bi quan, họ thấy nó gai nhọn và gai nhọn. Bạn trai sống ở hiện tại mà vẫn vươn mình về tương lai, ruồng bỏ hiện tại. Cặp mắt nghĩ ngợi như đang đợi một cái gì.
Đó là gốc rễ bụng ghen của bạn trai. Con vô tư khóc, vô tư lăn lộn: mẹ ôm con sát lòng, trìu mến con, rỏ nguồn sinh lực của mẹ cho con khi con khát sữa. Jean Le Presbytre gọi sự mê sách của các bạn trai mà tôi nói rõ tiểu thuyết ở đây là cơn khủng hoảng.
Nhục tình là phương thế Tạo hóa muốn con người dùng để truyền sinh nhân loại. Đó là chưa nói đến bí quyết mua ái tình bằng tiền bạc, bằng những bút máy có khắc tên người yêu, bằng khăn mũi, bằng ví da. Những bề trái của thế tục giúp họ tìm một thứ lạc thú trong tâm hồn và trong khi diệt dục, hành đức họ mong sự chiếm hữu Thượng đế là toàn phúc bên kia bờ cõi cái chết.
Không nên lấy tài liệu một vài địa phương mà kết luận phóng đại cho mọi nơi. Mà họ hành động như vậy chỉ tại vì trí tuệ của họ hoạt động nông cạn, căn cứ vào ngũ quan hơn vào lý luận: những lý luận về phẩm bình của chúng ta dưới mắt họ là cái gì nông nỗi. Không có gì họ lưu tâm bằng kiếm được miếng ăn manh mặc và ở yên thân.
Thượng đế giáng trần là Chúa Giêsu kia mà còn có khẩu hiệu: phục vụ chớ không để phục vụ. Nhưng tâm hồn ấy tôi thấy có thể thành công to mà cũng có thể thất bại to. Rồi chạy xuống nhà bếp coi còn cơm không, nói, ra chuồng heo coi heo nái ma ní đẻ mấy con, nói.
Muốn nắm tâm hồn bạn trai mà bỏ qua khía cạnh nầy thì nhất định hỏng. Không sợ bạn giận: tôi tin Rimaud tuyệt đối. Hồi lúc thơ ấu họ có kể gì đến các đứa bé ở gần họ đâu.
Vợ tôi cũng là vợ anh, vợ anh cũng là vợ tôi. Những bạn trai nầy ít sử dụng lý trí và đức tự chủ lắm. Chúng cháu cũng thấy cái bậy chớ đều thủng thỉnh chờ sự giải quyết của cấp trên.